Hoe populair zijn musea in 2024?

Waarom gaan mensen naar een museum?

Hoelang wil men reizen voor een bezoek?

Hoe denkt men over musea?

Wat is de impact van musea?

We waren benieuwd naar de maatschappelijke impact van musea en deden een groot onderzoek onder het Nederlandse publiek met onderzoeksbureau Validators. In dit blog bespreken we een aantal uitkomsten daarvan.

1436 respondenten uit alle windstreken, van uiteenlopende leeftijden (vanaf 18+), met verschillende opleidingsniveaus en uiteenlopende beroepen gingen in februari 2024 zitten voor onze vragenlijst. Goed om te weten dat 86 procent van hen geen Museumkaart heeft en 75 procent in de afgelopen twee jaar niet in bezit was van de kaart. Deze groep heeft ons onder meer inzicht gegeven in vrijetijdsbesteding, over hoe er naar musea gekeken wordt en waarom – en ook hóe en met wie – mensen naar het museum gaan.

Verrassend

Elitair, ouderwets en saai? Gelukkig zijn we van dat stoffige imago af. Woorden als ‘verrassend’ en ‘eigentijds’ scoorden daarentegen hoog (82% en 73%). Daarnaast ziet 73 procent musea zelfs als onmisbaar. Hier specifieker op ingezoomd, verschilt het per respondent wat-ie hiermee bedoelt. Voor de een is dat in zijn of haar eigen leven, de ander vindt het museum onmisbaar onderdeel van de stad. Ook kwam naar voren dat 65 procent trots is op de hoeveelheid musea in Nederland en 70 procent vindt het goed dat de overheid daar structureel aan meebetaalt.

Gespreksstof

Het museum wordt niet direct gezien als een plek om nieuwe mensen te ontmoeten. En eigenlijk bezoekt maar 14 procent een museum in z’n eentje. Meer dan de helft (52 procent) gaat samen met zijn of haar partner en 33 procent gaat meestal met een vriend of vriendin. Dat hangt sterk samen met dat musea een sociale rol hebben, mensen delen hun ervaringen graag ter plekke met familie of vrienden en het levert nieuwe gesprekstof op.

Perfect dagje uit

Nu we bovenstaande allemaal weten, verbaast het je waarschijnlijk niet dat maar liefst 76 procent het museum als een relevante bestemming voor een dagje uit ziet. De beweegredenen tonen veel overeenkomsten met ‘een stad bezoeken’, namelijk: ‘ontdekken’, ‘leren’ en ‘cultuur’. Het zijn vooral diegenen die op zoek zijn naar verdieping, inspiratie en – daar is-ie weer – gespreksstof.

We vroegen ons af wat de maatschappelijke impact van musea is, dus deden we een groot onderzoek onder het Nederlandse publiek. In het vorige blog deelden we al een aantal uitkomsten daarvan. Nu gaan we in op onder meer de bereikbaarheid van musea.

Dat het publiek musea ziet als verrassend en eigentijds, en mensen een museumbezoek een perfect dagje uit vinden, zijn al interessante uitkomsten van het publieksonderzoek. Maar wat zijn nou eigenlijk belangrijke redenen om wel of niet naar een bepaald museum te gaan? Verwonderlijk is dat uit het onderzoek blijkt dat praktische redenen het nét winnen van de inhoudelijke wensen. Zo vindt men een vaste collectie en tijdelijke tentoonstellingen heel belangrijk (90 procent), maar of het museum goed te bereiken is, en of het voldoende parkeergelegenheid heeft, is doorslaggevend (92 procent). Het voornaamste vervoersmiddel van museumbezoekers is dan ook de auto (68 procent), gevolgd door de trein (32 procent). Vooral jongeren (18-34 jaar) gaan met het openbaar vervoer. Afstand afleggen om een museum te bezoeken wordt doorgaans niet als bezwaar gezien. Meer dan 60 procent geeft aan voor minimaal de helft van de bezoeken een uur of langer te reizen. En de wil om te reizen neemt niet significant af als mensen in de buurt van veel musea wonen.

In de buurt

Leuk om te benoemen is dat alhoewel de reisbereidheid hoog is, men ook gesteld is op een museum in de directe leefomgeving. Meer dan de helft van de ondervraagden gaf aan het belangrijk te vinden dat lokale musea er zijn, en zien ze als onderdeel van de identiteit van hun omgeving. Zo gaf een van de respondenten aan: ‘Het Nijntje- en het Spoorwegmuseum zijn klassiekers en maken mijn woonplaats voor mij extra aantrekkelijk.’ 30 procent geeft aan zich persoonlijk verbonden te voelen met het museum in de buurt. Met name op educatief gebied. ‘Ik was benieuwd naar de geschiedenis van mijn stad’, benoemt iemand.

Op de vraag wat mensen zoeken in het museum, kwam vaak ‘rust’ naar voren. Ook uitspraken als ‘je laten meeslepen’ en ‘je horizon verbreden’, hoorden we terug. ‘Omdat het in een museum vaak rustig is, kom ik zelf ook tot rust. Daarnaast inspireert het bezoek mij en geeft het nieuwe energie.’

Gespreksstof

Het museum wordt niet direct gezien als een plek om nieuwe mensen te ontmoeten. En eigenlijk bezoekt maar 14 procent een museum in z’n eentje. Meer dan de helft (52 procent) gaat samen met zijn of haar partner en 33 procent gaat meestal met een vriend of vriendin. Dat hangt sterk samen met dat musea een sociale rol hebben, mensen delen hun ervaringen graag ter plekke met familie of vrienden en het levert nieuwe gesprekstof op.

Toegangsprijzen

De voornaamste reden dat mensen (36 procent) afzien van een museumbezoek is omdat ze de entreeprijs te hoog vinden. 70 procent van de respondenten vindt het ook goed dat de overheid structureel meebetaalt aan musea. De afgelopen jaren heeft de Museumvereniging samen met haar leden hard gewerkt aan het steeds toegankelijker maken van musea. Als we willen dat musea toegankelijk blijven voor een breed publiek, is het zaak te voorkomen dat musea hun toegangsprijzen verder moeten verhogen. Daarom is het van groot belang dat de overheid blijft investeren in onze sector. Eerder publiceerden we onze suggesties aan de informateur in Den Haag voor een financieel gezonde cultuursector die écht kan investeren in haar publiek.

Het onderzoek werd in februari 2024 afgenomen in samenwerking met onderzoeksbureau Validators. Onze vragenlijst werd ingevuld door 1436 respondenten uit alle windstreken, van elke leeftijd (vanaf 18), met verschillende opleidingsniveaus en uiteenlopende beroepen. 86 procent van hen heeft geen Museumkaart, en 75 procent was in de afgelopen twee jaar niet in het bezit van de kaart.

bron: Nederlandse MuseumVereniging